Revolver nosači alata

Revolver nosači alata se koristi za držanje i automatsku promenu reznog alata. Revolver nosači mogu biti različitih tipova (VDI, BOT, BMT) i razlikuju se po maksimalnom broju alata koje se mogu smestiti, kao i po tipu , i funkciji držača alata koji su konektovani na sam disk nosača . Postoje revolver nosači sa 8, 12 i 24 pozicije, i dizajnirane za različit broj alata. U većini slučajeva, moderni CNC strugovi opremljeni su revolverima od 8-12 pozicija

Osnovni tipovi revolver nosača

BOT - Bolt On Tool

Jedan od dosta rasprostranjenih revolver nosača je tipa BOT (Bolt-On Tool revolver). BOT revolver nosači se ne mogu kombinovati sa radnim (gonjenim) alatima. Sa druge strane, omogućavaju korišćenje i drugog vretene- podvretena., suprotne stezne glave, radi obrade druge strane komada. Aksijalni BOT držači alata su pričvršćeni na disk sa četiri vijka (radijalna montaža). Spoljni alati za struganje pod prvim uglom ugrađuju se direktno u proreze kupole i pričvršćuju se posebnim stezaljkama. Ne zahtijevaju nikakav dodatni alat.

Alati su čvrsto pričvršćeni, što je pogodno za obradu sa teškim alatom, ali zamena držača zahteva više vremena. Za razliku od VDI-a , treba olabaviti četiri vijka umesto jednog. Raspon alata nije jako širok, a i skuplji je. Dovod sredstva za rezanje i hlađenje kroz alat je takođe moguć. Ovo se obezbeđuje preko unutrašnjih kanala unutar držača i njegovog zadnjeg zida.

Zamena BOT držača alata između različitih proizvođača strugova nije uvijek moguća. Udaljenost između montažnih vijaka može biti različita. Čak i isti proizvođač može proizvesti različite držače alata za različite strugove. Na primer, Haas ST-20/25/30/35, DS-30 imaju međucentralno rastojanje 80×45 mm, dok ST-10/15 – 70×45 mm. Držači alata 80×45 mm odgovaraju i Okumi LB15/25/LB15II/LB300, a 70×45 mm držači alata – za Okuma LLC-15-2S. Mnogi proizvođači alata u svojim katalozima navode modele strugova za koje je prikladan određeni BOT držač alata.

Treba spomenuti i hibridne VB (VDI/BOT) revolver nosače alata. Imaju i VDI montažne rupe i BOT utore raspoređene naizmenično (6 VDI + 6 BOT).

Takvi revolver diskovi omogućavaju rad i sa gonjenim alatom i sa drugim vretenom – podvretenom (Dual spindle). Ovdje je maksimalni broj rupa za alat pod naponom jednak VDI montažnim rupama.

VDI - Verein Deutscher Ingenieure

VDI (Verein Deutscher Ingenieure) revolveri imaju posebne rupe na spoljnom obodu za montiranje potrebnih držača alata. Glavne veličine: VDI16, VDI20, VDI30, VDI40, VDI50, VDI60. Što je strugj veći, to se ugrađuje veći revolver. Najpopularniji držači alata su VDI30 (Haas SL-10, DMG MORI 310 ecoline) i VDI40 (Haas ST i DS serije, DMG MORI 510 ecoline).
VDI držači alata se nude u prilično širokom opsegu: Aksijalni držači steznih čahura, brzoizmjenjivi držači, stezne glave za burgije i burgije za unutrašnje bušenje, levo i desno, kao i dugi i kratki radijalni držači noževa.

VDI držači alata imaju nazubljenu dršku za fiksiranje unutar otvora revolver diska. Unutar svake rupe revolver diska nalazi se nazubljena osovina. Ovo vratilo se pritegne imbus ključem kako bi se stegao držač alata. Zamena držača alata je vrlo brza jer zahteva otpuštanje samo jednog zavrtnja.

Postoji više vrsta radijalnih držača alata za pravougaone rezne alate (B1–B8). Odabir takvog držača mora se temeljiti na vrsti alata za sečenje (desno ili levo) i položaju steznog vijka unutar otvora revolver diska (gore ili dole).

Na primer, Haas strugovi imaju nazubljenje u donjem položaju osovine, pa se držač alata mora umetnuti sa nazubljenom stranom prema dole. Istovremeno, ako ćemo koristiti desni rezni alat, izabraćemo levi držač alata B2 (kratki) ili B6 (dugi). U tom slučaju, rezni alat će biti usmeren vrhom prema dole, a vreteno struga će se rotirati u smjeru kazaljke na satu (M03).

Ako ćemo koristiti levi rezni alat, koristit ćemo obrnuti levi držač alata B4 (kratki) ili B8 (dugi). Alat za rezanje bit će usmeren vrhom prema gore, a vreteno struga će se rotirati u smeru suprotnom od kazaljke na satu (M04).

VDI kupola se može kombinovati na strugu sa radnim alatom (gonjenim) za operacije glodanja. Držači gonjenog alata mogu biti aksijalnog i radijalnog tipa. Aksijalni držač alata je orijentisan duž Z-ose (rotacija vretena), dok je radijalni držač gonjenog alata orijentisan duž X-ose (prečnik). Postoje podesivi držači alata pod nagibom koji omogućavaju serviserima da podese ugao potreban za tekuće operacije. U većini slučajeva koriste se držači gonjenog alata za ER32 stezne čahure (steže dršku do 20 mm), ali neki držači gonjenog alata mogu prihvatiti stezne čaure ER25 ili ER40.

BMT - Base Mount Tooling

Sledeći široko rasprostranjeni tip revolver nosača je BMT (Base Mount Tooling). Dostupne su sledeće veličine: BMT45, BMT55, BMT60, BMT65, BMT75.

U većini slučajeva, takvi nosači se ugrađuju na obradne centre po Y osi sa gonjenim alatima. Pogon gonjenih držača alata je unutar diska. Alati se montiraju radijalno, pričvršćuje sa četiri vijka i učvršćuje se u svom položaju sa četiri ključa za lociranje.

Stezaljka BMT držača gonjenog alata se može zategnuti samo u radnom položaju i uz upotrebu dva ključa kako bi se izbeglo oštećenje unutar revolver diska. Ovo se takođe može izvesti kada se držač alata skine sa struga.
U pravilu, kupole BMT su sa 12 stanica, ali su u ponudi i verzije sa 24 stanice. Maksimalni broj držača alata pod naponom i montažnih rupa se ne mijenja. Za prilagođavanje dodatnog tokarenja koriste se namjenski držači alata s više sjedišta i indeksiranje kupole od 15 stupnjeva umjesto 30. Držači alata sa više sjedišta također se nude za strugove sa podvretenom.

Prečnik drške držača alata (D) odgovara broju u oznaci veličine. Za BMT65, prečnik drške je 65 mm. Ova veličina odgovara Haas strugovima, mnogim Doosan strugovima srednje veličine, Hyndai Wia, Smec, itd.

Rezime

Svaki tip revolver nosača ima svoje prednosti i nedostatke.

BOT revolver nosač alata ne može podržavati gonjene alate, i dobar je izbor za uobičajeni 2-osni strug. Radijalni spoljni alati za struganje se ugrađuju direktno u proreze na disku, bez upotrebe posebnih držača alata. Ovi nosači alata takođe omogućavaju operacije sa drugim vretenom- podvretenom (Dual spindle).

VDI nosači alata se ne mogu koristiti sa podvretenom, ali omogućavaju primenu gonjenih alata. Postoji širok asortiman VDI držača alata. Jeftini su i lako se mogu zamijeniti. Ovo je zgodno za ponovno opremanje.

BMT kupola se često ugrađuje na obradne centre sa sa gonjenim alatima. Pogon je skriven unutar revolver diska i ne ometa obradu, dok radijalni i aksijalni držači gonjenih alata omogućavaju korišćenje i glavnog vretena i drugog vretena – podvretena (Dual spindle).

HIWIN